اگرچه این روزها آتشدان یک‌جورهایی لاکچری به شمار می‌روند، ما ایرانی‌ها سابقه‌ای طولانی در استفاده از انواع آتشدان داریم. از زمان ظهور زرتشت پیامبر، استفاده از آتشدان که آن موقع‌ها به آن آفرینگان می‌گفتند، میان مردم رواج یافت. انرژی، نور و گرمایی که از آتش منتشر می‌شود، همواره انسان‌ها را به جمع‌شدن دور آن تشویق می‌کرد. استفاده از آتشدان در هر مکانی، زیبایی و صفای خاصی به آن می‌بخشد. چه بخواهید صرفاً دور آن بنشینید، چه بخواهید با ریختن اسپند و کندر در آن، فضا را خوشبو کنید و چه بخواهید غذایتان را روی آن آماده کنید، آتشدان به‌کمکتان خواهد آمد.
به‌کارگیری آتشدان در فضای باز خانه‌ها، لطف گذراندن اوقات فراغت در فضاهای خارج از خانه را دوچندان می‌کند. همچنین استفاده از آتشدان در حیاط خانه‌های آپارتمانی و ویلایی، یا هرجای دیگری که از گشت زدن در آن لذت می‌برید، نه‌تنها به محیط گرما و زیبایی می‌بخشد، بلکه آرامشی وصف‌ناپذیر به فضای مدنظرتان هدیه می‌دهد. تعبیه آتشدان در محیط‌های باز، قواعد خود را دارد و بر اساس این قواعد، شما میتواند از انواع آتشدان برای نور بخشیدن به محیط موردنظرتان استفاده کنید. در ادامه ضمن بیان ویژگی‌های انواع آتشدان، به بیان قواعد تعبیه آتشدان در محیط‌های مختلف نیز خواهیم پرداخت.
آتشدان چیست و چه کاربردی دارد؟
طراحی شومینه برای محیط‌های داخل خانه وقت و هزینه‌ی زیادی می‌طلبد. البته که شومینه از نظر زیبایی‌شناسی جایگاه ویژه‌ای در دکوراسیون منزل دارد؛ اما، اگر به‌دنبال گزینه‌ای هستید که بتوانید با صرف وقت و هزینه‌ی کم‌تر، زیبایی خانه خود را دوچندان کنید، می‌توانید سراغ ساخت و طراحی آتشدان در فضای باز بروید. آتشدان‌ها کارکردی مشابه با شومینه دارند و در بسیاری از مواقع، زیباتر و کاربردی‌تر از شومینه‌ها هستند. شما می‌توانید این ساختارهای شومینه‌مانند را در هر محیط باز خصوصی مانند حیاط منزل، ویلا و باغ پیاده‌سازی کنید. انواع آتشدان از نظر تعبیه‌پذیری بسیار منعطف‌تر از شومینه‌ها هستند.
شما می‌توانید با تعبیه آتشدان کنار استخر یا وسط آلاچیقی که اوقات فراغتتان را در آن می‌گذرانید، فضاها را دلنشین‌ترکنید؛ اما، راه‌اندازی شومینه در مجاورت فضایی مانند آلاچیق، بسیار دور از ذهن است. همین انعطاف‌پذیری بالای آتشدان‌ها در امر تعبیه، باعث شده آن‌ها از جایگزینی برای شومینه‌ها، تبدیل به گزینه‌ای محبوب‌تر از خود شومینه شوند.
در پاسخ به چیستی انواع آتشدان، می‌توان آن‌ها را جایگزین‌هایی برای شومینه دانست؛ اما، کاربرد آتشدان‌ها بسیار وسیع‌تر از شومینه است. شومینه‌ها بیشتر برای گرم کردن فضای منزل شعله‌ور می‌شوند؛ این در حالی است که تعبیه آتشدان در فضاهای مختلف، سوای از جنبه‌ی زیبایی‌شناختی، میتواند به‌منظور ایجاد فضای گرم در محیط‌های باز، خوشبو کردن فضا و حتی تهیه‌ی غذا انجام بگیرد.
انواع آتشدان بر اساس فضا
طبیعتاً با محبوب شدن آتشدان، این ساختار سنتی توانسته با چهره‌ای به‌روز وارد بورس پرطرف‌دارترین المان‌های دکوری -کاربردی موجود در بازار شود. طبیعتاً هرچه محبوبیت یک چیز بیشتر شود، روزبه‌روز به انواع و مدل‌های مختلف آن افزوده می‌شود. امروزه با ورود انواع مدرن آتشدان به بازار، دیگر کم‌تر شاهد ساختارهای سنتی مانند دودکش در طراحی آتشدان‌ها هستیم. بسیاری از آتشدان‌های امروزی به‌کمک گاز طبیعی، اتانول یا برق‌کار می‌کنند و به همین دلیل دود عجیب‌وغریبی به فضای اطراف منتشر نمی‌کنند. تنوع آتشدان‌ها کار انتخاب نوع مناسب آن را سخت کرده است؛ بااین‌حال، اگر انتخابتان را به‌درستی انجام دهید، ضمن لذت بردن از زیباییِ هارمونیِ ایجاد شده به‌وسیله‌ی آتشدان در دکوراسیون محیط، می‌توانید استفاده‌ای کاربردی از آتشدان‌ها داشته باشید.
جدای از نوع سوخت که بیشترین تأثیر را بر مناسب بودن آتشدان‌ها برای فضای داخلی یا خارجی منزل دارد، آتشدان‌ها را می‌توان بر اساس سبک طراحی‌شان نیز دسته‌بندی کرد. طبیعتاً آن چه در محیط‌های مختلف تعبیه می‌کنید، باید در عین جلوه‌دار بودن، با کلیت فضا نیز هماهنگی داشته باشد. برای مثال، اگر می‌خواهید در یک محیط روستایی، از آتشدان استفاده کنید، لازم است طراحی نهایی محصولتان با تم روستایی محیط هماهنگی داشته باشد. شکل ساختاری آتشدان‌های مدرن متأثر از دو فاکتور اصلی هستند: اول فرم آن‌ها از نظر هندسی و دوم جنس بدنه.
یکی از اصلی‌ترین انواع آتشدان، جام‌های آتشدان هستند. جام‌های آتشدان ظاهری فوق‌العاده زیبا دارند و خود در سبک‌های مختلف طراحی و عرضه می‌شوند. اگر وقت چندانی برای اختصاص به تمیزکاری آتشدان منزلتان ندارید، بهتر است روی همین مدل از آتشدان‌ها دست بگذارید.
در سوی دیگر، آتشدان گودالی وجود دارد. آتشدان گودالی، به انواعی از آتشدان‌ها گفته می‌شود که در ساختار کف محیط تعبیه شده‌اند. توجه داشته باشید که این گودال‌ها ممکن است بالاتر از سطح زمین قرار گرفته باشند، یا کاملاً مسطح باشند. آتشدان‌های مسطح جدای از نور آتش، بیشتر جلوه خود را مدیون تزئینات محیطی خود هستند. این در حالی است که آتشدان‌های گودالی برآمده از دل زمین، به‌خودی‌خود جلوه دارند و جنس بدنه‌ی آن‌ها، مؤثرترین فاکتور در افزایش میزان زیبایی آن‌ها است. این آتشدان‌ها می‌توانند نیم‌دایره‌ای، دایره‌ای، مستطیلی و یا به شکل L باشند.
آتشدان‌های مناسب فضای بیرونی
آتشدان‌های گودالی، از جمله انواع آتشدان هستند که با تعبیه‌ی آن‌ها در فضای بیرونی منزل، جلوه‌ای بی‌نظیر به محیط منزلتان خواهید بخشید. همان‌طور که گفته شد، شکل هندسی و همچنین جنس بدنه‌ی این نوع از آتشدان‌ها تأثیر به‌سزایی روی ظاهر آن‌ها دارند. شکل‌های نیم‌دایره‌ای، دایره‌ای، مستطیلی و L، محبوب‌ترین اشکال این سبک از آتشدان‌ها هستند. بااین‌حال، می‌توانید به‌کمک طراحان دکوراسیون فضای باز، سراغ شکل‌های انتزاعی‌تر، مدرن‌تر و البته خاص‌تر بروید.
انتخاب نمای مناسب برای بدنه‌ی آتشدان‌ها و نورپردازی آن‌ها با نور LED، منظره‌ای چشم‌نواز از آتش و نور برایتان ایجاد می‌کند. البته از آتشدان‌های جامی شکل هم می‌توانید برای زیبایی بخشیدن و ایجاد نقطه‌ی کانونی در فضای بیرونی منزلتان استفاده کنید؛ بااین‌حال، این آتشدان‌های زیبا و بادوام، بیشتر به درد محیط‌های داخلی می‌خورند.
آتشدان‌های مناسب فضای داخلی
آتشدان‌های جامی شکل، برای تعبیه در فضاهایی نسبتاً بسته مانند پاسیو منازل بسیار مناسب‌اند. دکوراسیون کلی فضای پاسیو هرطور که باشد، تعبیه آتشدان در این فضا جلوه آن را چندین برابر بیشتر کرده و به آن گرما می‌بخشد.
همان‌طور که گفته شد، آتشدان‌ها نوعی آلترناتیو برای شومینه در فضاهای باز محسوب می‌شوند. اگر قصد دارید کار تعبیه آتشدان را در محیط‌های بسته انجام دهید، طبیعتاً می‌توانید سراغ شومینه‌ها هم بروید. شومینه نوعی آتشدان بزرگ محسوب می‌شود و از نظر زیبایی و کاربرد کمی از آتشدان‌های جامی و گودالی ندارد. اگر فضای بازی که در اختیار دارید محدود است، می‌توانید سراغ محیط داخلی خانه رفته و با تعبیه‌ی شومینه در این محیط، زیبایی محیط داخلی منزلتان را چندین برابر کنید.
اگر قصد دارید آتشدانی بزرگ، مانند شومینه را در محیط داخلی منزلتان تعبیه کنید، بهتر است فکری به حال دودکش و وضعیت تهویه‌ی آن نیز کرده باشید. اگر سوخت آتشدانی که در فضای داخل منزل تعبیه کرده‌اید، چوب، هیزم یا هر نوع سوخت دیگر مولد کربن منو اکسید باشد، اهمیت طراحی سیستم تهویه‌ی مناسب برای آن چندین برابر می‌شود.
طاقچه، یکی از المان‌های اصلی برای افزودن به جلوه انواع آتشدان در محیط‌های باز و بسته است. مخصوصاً در محیط‌های بسته و فضاهای داخلی که معمولاً آتشدان‌ها در مجاورت دیوار ساخته می‌شوند، طراحی طاقچه میتواند بسیار زیبا و کاربردی باشد. طراحی آتشدان‌های دیواری بدون طاقچه ناقص به نظر می‌رسد. در برخی از اشکال طراحی، طاقچه به شکلی ساده طراحی می‌شود و عملاً بود و نبودش تفاوتی ایجاد نمی‌کند. این در حالی است که شما می‌توانید با طراحی خلاقانه قسمت طاقچه، ضمن افزایش زیبایی آتشدان، المانی کاربردی به طراحی آن اضافه کنید. بسته به دکوراسیون محیط، طاقچه طراحی شده برای انواع آتشدان میتواند از جنس چوب، سنگ، آجر و حتی فلزات باشد.
کلام آخر
همان‌طور که گفتیم، آتشدان‌ها زیبایی خاصی به فضای مدنظر شما می‌دهند و انواع گوناگونی دارند. شما باید براساس نیاز و سلیقه‌ی خود، یکی از انواع آتشدان را در محیطتان تعبیه کنید تا علاوه بر گرم شدن با آتشدان، بتوانید از آشپزی روی آن نیز لذت ببرید.